مقدمه و تاریخچه
درمان بازآموزی وزوز (Tinnitus Retraining Therapy - TRT) توسط پروفسور پاول جاسترباف و دکتر جاناتان هزل در دهه ۱۹۹۰ توسعه یافت. این روش مبتنی بر مدل نوروفیزیولوژیک وزوز است. TRT امروزه به عنوان یکی از مؤثرترین روش های درمان وزوز شناخته میشود.
بخش ۱: مبانی علمی TRT
۱.۱. مدل نوروفیزیولوژیک وزوز
مدل جاسترباف سه جزء کلیدی دارد:
1. سیستم شنوایی محیطی: آسیب به حلزون گوش
2. سیستم عصبی مرکزی: افزایش Gain در مسیرهای شنوایی
3. سیستم لیمبیک و خودمختار: واکنش های هیجانی به وزوز
۱.۲. مفهوم "Habituation" (خوگیری)
هدف نهایی TRT ایجاد خوگیری در دو سطح است:
- خوگیری ادراکی: کاهش آگاهی از وزوز
- خوگیری واکنشی: کاهش پاسخ های هیجانی
بخش ۲: پروتکل استاندارد TRT
۲.۱. ارزیابی جامع
- تست های شنوایی: ادیومتری کامل با اندازه گیری LDL
- پرسشنامه ها: THQ (Tinnitus Handicap Questionnaire)
- مصاحبه بالینی: بررسی تأثیر وزوز بر زندگی روزمره
۲.۲. سه مرحله اصلی درمان
الف) مشاوره آموزشی (Directive Counseling)
- توضیح مدل نوروفیزیولوژیک به زبان ساده
- تغییر باورهای نادرست ("وزوز نشانه آسیب مغزی است")
- مدت زمان: ۲-۱ ساعت در جلسه اول
ب) صوت درمانی (Sound Therapy)
- انواع تحریک صوتی:
- نویز پهن باند (Broadband Noise)
- سمعک (برای بیماران با کم شنوایی)
- دستگاه های مولد صدا (Sound Generators)
ج) پیگیری و تنظیم درمان
- جلسات ماهانه در ۶ ماه اول
- ارزیابی پیشرفت با پرسشنامه های استاندارد
بخش ۳: کاربردهای ویژه
۴.۱. TRT برای هایپراکوزیس
- استفاده از نویز با شدت بسیار پایین (آستانه شنوایی + ۲dB)
- افزایش تدریجی سطح صدا
۴.۲. TRT در کودکان
- پروتکل اصلاح شده با جلسات کوتاه تر
- استفاده از بازی های صوتی
چالش ها و محدودیت ها
- نیاز به متخصصان آموزش دیده
- هزینه نسبتاً بالا
- زمانبر بودن درمان (۱۲-۱۸ ماه)
نتیجه گیری
TRT با رویکرد جامع خود به عنوان یکی از مؤثرترین روش های درمان وزوز شناخته میشود. ترکیب مشاوره تخصصی و صوت درمانی ساختاریافته موجب تغییرات پایدار در پردازش عصبی وزوز میشود. تحقیقات آینده بر بهینه سازی پروتکلها و توسعه نسخه های دیجیتال متمرکز است.