اتواسکلروزیس (Otosclerosis)

مقدمه:  

اتواسکلروز (Otosclerosis) یک بیماری پیشرونده گوش میانی است که در آن رشد غیرطبیعی استخوان در اطراف استخوانچه‌های گوش (به‌ویژه استخوانچه رکابی) منجر به کاهش شنوایی می‌شود. این بیماری معمولاً ارثی است و بیشتر در بزرگسالان جوان دیده می‌شود. در این مقاله به بررسی علل، علائم، انواع کم‌شنوایی ناشی از اتواسکلروز و روش‌های درمان آن می‌پردازیم.  

علت اتواسکلروز چیست؟

علت دقیق اتواسکلروز ناشناخته است، اما عوامل زیر در بروز آن نقش دارند:  

- عوامل ژنتیکی: حدود ۵۰-۶۰٪ موارد ارثی هستند.  

- عفونت‌های ویروسی (مانند سرخک): ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند.  

- تغییرات هورمونی: بارداری یا بلوغ گاهی بیماری را تشدید می‌کند.  

- اختلالات متابولیک: مانند اختلال در متابولیسم استخوان.  

در این بیماری، استخوان اسفنجی غیرطبیعی در اطراف استخوان رکابی (استخوانچه کوچک در گوش میانی) تشکیل می‌شود و مانع از انتقال صحیح صدا به گوش داخلی می‌گردد.  

علائم اتواسکلروز:  

- کاهش تدریجی شنوایی: معمولاً یک‌طرفه شروع می‌شود اما ممکن است دوطرفه شود.  

- وزوز گوش (Tinnitus): حدود ۷۰٪ بیماران صدای زنگ یا وزوز در گوش خود احساس می‌کنند.  

- صحبت کردن آهسته: بیماران ممکن است به‌طور ناخودآگاه آرام صحبت کنند چون صدای خود را بلندتر می‌شنوند. 

- سرگیجه (در موارد نادر): اگر بیماری به گوش داخلی گسترش یابد. 

نوع کم‌شنوایی در اتواسکلروز:  

اتواسکلروز معمولاً باعث کم‌شنوایی انتقالی می‌شود، زیرا استخوان رکابی نمی‌تواند به درستی ارتعاش کند. اما در موارد پیشرفته، اگر بیماری به گوش داخلی (حلزون) برسد، کم‌شنوایی حسی-عصبی نیز اضافه می‌شود و منجر به کم‌شنوایی مختلط می‌گردد.  

تفاوت کم‌شنوایی انتقالی و حسی-عصبی در اتواسکلروز:

تشخیص اتواسکلروز

- تست شنوایی‌سنجی (ادیومتری): کاهش شنوایی انتقالی در فرکانس‌های پایین.  

- تست تمپانومتری: کاهش تحرک استخوانچه‌ها.  

- CT اسکن: در موارد پیشرفته برای بررسی گسترش بیماری.  

درمان اتواسکلروز:

۱. جراحی (استاپدکتومی)

- روش استاندارد: جایگزینی استخوان رکابی با پروتز مصنوعی.  

- موفقیت: ۹۰-۹۵٪ موارد منجر به بهبود شنوایی می‌شود.  

- عوارض احتمالی: سرگیجه موقت، تغییر حس چشایی (به دلیل آسیب به عصب چشایی)، کاهش شنوایی (نادر).  

۲. استفاده از سمعک  

- اگر بیمار تمایل به جراحی نداشته باشد یا شرایط آن را نداشته باشد.  

- مخصوصاً در مواردی که کم‌شنوایی مختلط وجود دارد.  

آیا اتواسکلروز در کودکان دیده می‌شود؟

- به‌نسبت نادر است و بیشتر در بزرگسالان ۲۰-۴۵ ساله (به‌ویژه زنان) دیده می‌شود.  

- در کودکان معمولاً به‌صورت ارثی و با پیشرفت تدریجی بروز می‌کند.  

- اگر کودک دچار کم‌شنوایی انتقالی پیشرونده باشد، باید اتواسکلروز را در تشخیص افتراقی قرار داد.  

جمع‌بندی:

اتواسکلروز یک بیماری شایع گوش میانی است که باعث کاهش شنوایی انتقالی می‌شود و معمولاً با جراحی قابل درمان است. اگر شما یا اطرافیان‌تان دچار کم‌شنوایی پیشرونده هستید، مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) برای تشخیص و درمان به‌موقع ضروری است.